"Daarover straks later." Het overcompensatieproza van Hero Brinkman

Al gelezen? De interne notitie van Hero Brinkman over de democratisering van de PVV? Zo niet, doe het alsnog! Het is op z’n minst goed voor een paar vrolijke minuten. Maar naast een bron van vermaak is het ook een geweldig voorbeeld van overcompensatie op papier. Je ziet het veel bij ambtenaren die bureauwerk moeten doen, maar eigenlijk nog half ‘met de poten in de klei staan’. Zelf deed de tekst me sterk denken aan mijn tijd bij het Rotterdamse OV-bedrijf RET. Zo’n oud-buschauffeur die als kersvers afdelingshoofd zwetend een beleidsstuk in elkaar draaide. Niet in lekkere straattaal, maar in een stijl die uit lijkt te schreeuwen: ik snap best wel hoe het hoort! Brinkman, zelf ooit politieagent, doet hetzelfde. Het leidt tot een prachtige klok-zonder-klepel tekst. Over ‘doen alsof’ gesproken!

Tien kenmerken van dit teksttype, met Brinkman-voorbeelden:

1. De kijk-eens-wat-een-mooi-woord-ik-gevonden-heb!-herhaling
   Knechtend, wat een mooi woord. Zonde om dat maar één keer te gebruiken.
   
   







2. De Jeckyll/Hyde-zin
   Een zin die uitblinkt in hoogdravende termen, maar ook een zware spelfout laat zien. Heerlijk!
   
   
   
   
   
   
   
3. De strooikomma
   Leestekens, altijd lastig. Een lange zin heeft komma’s nodig, maar waar? Strooien maar, zou ik zeggen.
   
   
   
   
   
   
4. De net-niet-naam
   Een Franse filosoof aanhalen, ook heel gevaarlijk. Het hoort je tekst net iets geloofwaardiger te maken, maar ja... dan moeten alle lettertjes er wel in staan. Montesquieu dus.
   
   

5. De excuustruus
   Sommige de-woorden zijn vrouwelijk. Daar kun je niet correct genoeg mee omgaan. Liever teveel dames in de tekst dan te weinig. En dat meervoud? Ach, daar maken we ook een vrouwtje van.
   
   

6. De ‘ik snap wat je bedoelt’....
   Natuurlijk snappen we wat hij bedoelt. Hulde aan dat standpunt, maar de zin is natuurlijk een ... uh... misser.
   
   
   
   
   
7. De Houdini.
   Vrij naar ‘Oh Oh Cherso’. Met een aantal prachtige volzinnen toewerken naar je climax: de partij moet democratisch worden. En dan de plank net misslaan door precies het tegenovergestelde te beweren. Oeps.
   
   
   
   
   
   
8. De waarheid als een koe
   Zo nu en dan moet je je tekst doorspekken met universele waarheden. De betekenis van het medium tv bijvoorbeeld. Onderschat het niet!
   
   

9. De duimneurose
   De spatiebalk is groot, ik weet het. Maar om die duim er nou steeds op te laten landen? Aan de andere kant: als je niets aan elkaar schrijft kun je het ook niet fout doen? Toch?
   





10. De kortsluiting
    Ach, deze is gewoon leuk. Later meer, straks meer? ’t Is ook zo verwarrend allemaal.
    
    
    
    
    

Mijn tip aan Hero Brinkman: laat je pretenties varen en schrijf gewoon zoals je denkt en praat. Wie even doorbijt en om alle groteske stijlvormen heen leest, ondekt namelijk dat ie best een punt heeft, die Brinkman.

De hele tekst lezen? Het kan via de site van Een Vandaag.